Jak dzieci reagują na rozstanie rodziców?

Okres niemowlęcy

1. Dziecko w tym wieku uczy się ufać innym. Osoba, która zaspokaja wszystkie potrze-by dziecka w tym okresie, staje się jego „pierwotnym/pierwszoplanowym opiekunem”. Gdy nagle jego „pierwotny opiekun” odchodzi lub zmienia się na osobę nie znaną, dziecko przeżywa lęk i zachwianie poczucia bezpieczeństwa; przekonuje się, że niektóre jego ważne potrzeby nie będą zaspokajane.
2. Dziecko może mieć trudności w spaniu (trudności z zaśnięciem, częste budzenie się w nocy).
3. Dziecko może mieć wyraźne kłopoty w chwilach rozstawania się z rodzicem.
4. W zachowaniu mogą być widoczne częste zmiany nastroju, płaczliwość, smutek.

Kiedy dziecko ma trzy do pięciu lat

1. Żyje nadzieją, że rodzice znów będą razem.
2. Ma poczucie, że straciło mamę/tatę, co może prowadzić do agresji wobec rodzica, który z nim pozostał, jego nowego partnera, rodzeństwa, dzieci czy nauczycielek w przedszkolu.
3. Może brać na siebie winę za rozpad małżeństwa – często dzieci uważają, że „tatuś odszedł, bo byłem niegrzeczny”, że swoim zachowaniem doprowadziły do rozwodu rodziców.
4. Może cofnąć się do wcześniejszych etapów rozwoju, kiedy było młodsze i miało pełną opiekę obojga rodziców; może się to wyrażać w moczeniu się w nocy, brudzeniu majtek, ssaniu kciuka, wzmożonym przytulaniu się.
5. Może przeżywać niepewność i lęk o to, co będzie jutro, może mieć kłopoty z zasypianiem, może bać się ciemności, może budzić się w nocy z krzykiem, zdarza się utrata apetytu.
6. Dziecko może odczuwać lęk, że utraci także rodzica, który z nim mieszka.
7. Dziecko może stać się impulsywne, nadruchliwe, roztargnione, może mieć problemy z koncentracją.

Kiedy ma sześć do ośmiu lat

1. Wyniki w nauce mogą się zdecydowanie obniżyć (dziecko nie ma chęci się uczyć, trudno mu się skoncentrować na nauce).
2. Dziecko może mieć problemy w kontaktach z rówieśnikami, może izolować się od grupy, być agresywne.
3. Dziecko bardzo tęskni za rodzicem, który z nim nie mieszka.
4. Może skierować swoją złość i agresję na tego rodzica, którego obwinia za rozpad związku.
5. Może czuć, że musi wybierać, wobec kogo być lojalnym – wobec mamy czy wobec taty?.
6. Wciąż po cichu liczy, że rodzice znowu będą razem.

Kiedy ma dziewięć do dwunastu lat

1. Dziecko może obwiniać i wyrażać silną złość do rodzica, którego uważa za sprawcę rozwodu. Może odrzucać „złego rodzica”.
2. Może przeżywać głębokie poczucie straty, żalu i bezradności.
3. Może wstydzić się przed innymi dziećmi tego, co dzieje się w rodzinie.
4. Może doświadczać dolegliwości takich jak bóle głowy i brzucha, trudności ze snem.
5. Może utracić wiarę w siebie, co może skutkować obniżeniem jego wyników w nauce.
6. Może sprawiać trudności wychowawcze (nieposłuszeństwo, brak dyscypliny).

Kiedy dziecko dojrzewa –13-18 lat

1. Dziecko może czuć się nadmiernie obciążone potrzebą emocjonalnego wspierania rodzica lub zajmowaniem się młodszym rodzeństwem.
2. Może czuć się zmuszone do podjęcia samodzielnej decyzji, z którym rodzicem chce pozostać.
3. Może oczekiwać, że rodzic wynagrodzi mu straty związane z rozwodem, np. materialnie.
4. Może czuć się nieswojo, obserwując rodziców umawiających się z nowymi partnerami, obserwując ich seksualność, może być zazdrosne o nowego partnera rodzica.
5. Może może być nieufne wobec ludzi i wobec trwałości związków między nimi.
6. Może przeżywać chroniczne zmęczenie, mieć problemy z koncentracją.
7. Może uciekać z domu, popełniać drobne przestępstwa (kradzieże, niszczenie mienia), nadużywać alkoholu lub zażywać narkotyki.
8. W tym wieku mogą się pojawić próby samobójcze.

Kiedy dziecko jest dorosłe

1. Dorosłe dzieci mogą czuć się zobowiązane do emocjonalnego wspierania rodziców. Tak przeżywany obowiązek opieki nad osamotnionym rodzicem może odbierać im wolność w nawiązywaniu własnych relacji i zajmowaniu się własnym życiem.

źródło: Fundacja Partners Polska